تأثیر عملکرد بازار بین‌بانکی بر تورم در اقتصاد ایران (با تأکید بر نقش اضافه‌برداشت و خلق پول)
کد مقاله : 1312-CONFERENCE
نویسندگان
تیمور محمدی1، وهب متقی نیا2، مهدی گوهررستمی3، فاطمه حاجی تبار *4
1رئیس پژوهشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی
2مدیر عامل و رئیس هیأت مدیره بانک کشاورزی
3مسئول واحد اقتصادی شورای هماهنگی بانک‌ها (کارشناس مسئول بانک کشاورزی)
4کارشناس اقتصادی شورای هماهنگی بانک ها
چکیده مقاله
بازار بین‌بانکی به‌مثابه زیرساختی حیاتی در نظام پولی، نقش ‌محوری در تخصیص نقدینگی کوتاه‌مدت میان بانک‌ها و اجرای کارآمد سیاست‌های پولی ایفا می‌نماید. باتوجه‌به محدودیت‌ها و پیچیدگی‌های ساختاری در اقتصاد ایران، عملکرد این بازار تحت‌الشعاع قرار گرفته است؛ به‌گونه‌ای که منجر به اضافه‌برداشت، خلق‌پول و درنهایت افزایش تورم می‌شود. لذا این مطالعه با بهره‌گیری از مدل خودرگرسیون برداری-تصحیح خطای برداری (VAR-VECM) بر مبنای داده‌های فصلی دوره ۱۳۸۸ تا ۱۴۰۳، رابطه بین معیار‌های عملکرد بازار بین‌بانکی و تورم را به همراه متغیرهای نرخ ارز، تولید و نقدینگی مورد آزمون قرار داده‌است. نتایج بر اساس توابع واکنش آنی نشان می‌دهد که نخست، تأثیر تکانه حجم معاملات بازار بین‌بانکی بر تورم تا چهارفصل از نظر آماری معنادار نیست؛ اما از فصل پنجم به بعد، کاهش معنادار و قابل‌توجهی دیده می‌شود. دوم، تکانه نرخ سود موزون بازار بین‌بانکی اثر پیچیده‌ای بر تورم دارد؛ به‌طوری‌که در سه فصل نخست واکنشی مثبت و معنادار دارد سپس کاهشی می‌شود که از فصل چهارم به بعد این اثر معنادار نیست. باتوجه‌به تأثیر معنادار و پیچیده معیارهای عملکرد بازار بین‌بانکی بر تورم پیشنهاد می‌شود برای بهبود کنترل اضافه‌برداشت و کاهش خلق پول در بازار بین‌بانکی ایران تقویت نظارت بانک‌مرکزی با اعمال وثیقه‌گذاری اجباری، کاهش تسهیلات تکلیفی و افزایش شفافیت اطلاعات بانکی و همچنین استفاده از ابزار‌های نوین مانند اوراق تأمین مالی سبز و پلتفرم‌های فناوری بلاک‌چین برای تسویه و شفافیت بازار بین‌بانکی ضمن ایجاد انضباط پولی و مدیریت بهتر نقدینگی، زمینه ثبات بازار پول و کاهش فشارهای تورمی را فراهم می‌کنند.
کلیدواژه ها
بازار بین‌بانکی، اضافه‌برداشت، خلق‌ پول، تورم
وضعیت: پذیرفته شده